آربیتراژ چیست؟ آربیتراژ در اختیار معامله
سطح دوره
مقدماتی
آخرین بروزرسانی
1403/04/24
آربیتراژ چیست؟ آربیتراژ در اختیار معامله
آربیتراژ چیست؟
آربیتراژ کلمه فرانسوی: Arbitrage) است که در علم اقتصاد به معنای سودآوری از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار است. به عبارتی سود آربیتراژی زمانی ایجاد میشود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف عرضه میشود اما قیمت‌های یکسانی ندارد. از مزیت های این بازار میتوان به کسب سود با ریسک پایین و تقریبا صفر اشاره کرد.به زبان ساده تر آربیتراژ یعنی خرید به قیمت پایینتر و فروش به قیمت بالاتر در دو بازار متفاوت.مانند اینکه خودرویی را از کارخانه به قیمت پایین خریداری کنید و در بازار آزاد آن را به قیمت بالاتری بفروشید در این صورت شما عمل آربیتراژ را انجام داده اید.کلید واژه تعریف آربیتراژ را میتوان در دو کلمه سود با ریسک کم خلاصه کرد.اینکه گفته میشود یک جنس در دو بازار قیمت های متفاوتی داشته باشد منظور فقط در یک کشور نیست بلکه امکان دارد یک جنس در دو کشور دارای اختلاف قیمت فاحشی باشد حال یا بخاطر شرایط تحریم یک کشور و یا شرایط اجتماعی و فرهنگی آن کشور که باعث افزایش یا کاهش مفرط قیمت آن جنس شده است. تنها باید به این توجه کرد که زمانی میتوان گفت که آربیتراژ رخ داده است که هیچ گونه هزینه ای برای سرمایه گذار در برنداشته باشد مثلا اینکه کسی محصولی را از کشاورز ارزانتر بخرد و با تحمل هزینه نگهداری و کارگران و زحمات دیگر آن را گرانتر بفروشد دیگر آربیتراژ نیست نوعی تجارت است.
تعادل آربیتراژ چیست؟
اگر شرایط یک جنس در دو بازار بدون سود آربیتراژی باشد اصطلاحا به آن تعادل آربیتراژی گفته میشود
آربیتراژگران چه کسانی هستند؟
افراد با تجربه در سرمایه گذاری
افراد مسلط به چند بازار به صورت همزمان
افرادی که اطلاعات خود را نسبت به جنس و مورد معامله به روز نگهداری میکنند
افرادی که دارای سرمایه نقد و در دسترس هستند و از فرصت ها استفاده میکنند
آیا آربیتراژ جرم است؟
خیر جرم نیست و اساسا کسی که آربیتراژ انجام میدهد صرفا از اختلاف قیمتی که بین دو بازار است استفاده میکند و از تجربیات خود و سرمایه دم دستی و نقدی که دارد استفاده میکند.در ضمن عملی اگر بخواهد جرم باشد باید در قانون نسبت به آن نهی وجود داشته باشد در حالی که هیچ نهی قانونی وجود ندارد
آربیتراژ در چه محصولاتی امکان دارد؟
اساسا در هر کالایی که دو بازار را بتوان پیدا کرد و اختلاف قیمتی وجود داشته باشد و نیز بتوان به سادگی معامله کرد میتوان آربیتراژ انجام داد ولی عمده محصولاتی که آربیتراژ انجام میشود موارد زیر است:
-
ارز خارجی
-
طلا
-
پول
-
فلز گرانبها
-
ارز دیجیتال
-
کالاها
-
بورس
-
اختیارمعامله
آربیتراژ در ارزها چگونه انجام میشود؟
اگر کسی با معامله مثلثی چند ارز به سود دست پیدا کند آربیتراژ ارزی انجام داده است مثلا اگر سه ارز دلار یورو و ریال را در نظر بگیریم و اختلاف قیمت بین ریال و دلار و ریال و یورو و دلار و یورو وجود داشته باشد و بتوان با معامله و جابجایی این سه ارز به سود دست پیدا کرد در این صورت آربیتراژ ارزی رخ داده است.
نوع دیگر آربیتراژ ارزی این است که بین بازار آزاد و ارزهای دولتی تفاوت قیمت فاحش وجود دارد و آربیتراژ گران به دنبال فرصتی جهت بدست آوردن ارز دولتی هستند تا بتوانند آن سودی که بین اختلاف قیمت بازار دولتی و بازار آزاد ارزی وجود دارد را بدست آورند
آربیتراژ در ارز دیجیتال چگونه انجام میشود؟
با توجه به تفاوت قیمت در صرافی های مختلف برای ارزهای دیجیتال و اینکه نوسانات و نقدینگی در بازار رمزارزها زیاد است به راحتی میتوان در این بازار آربیتراژ کرد مثلا در یک صرافی بیت کوین 50هزار دلار است و در یک صرافی دیگر قیمت بیتکوین 50/100 دلار است در این صورت میتوان با خرید ارزانتر از یک صرافی و فروش آن در یک صرافی دیگر آربیتراژ ارز دیجیتال را بدست آورد.
البته میتوان همان نوعی که در آربیتراژ ارزها در قسمت قبل ذکر شد را در ارزهای دیجیتال نیز اجرا کرد یعنی مثلا اتریوم را با بیت کوین مبادله کرد و با اتریوم ارز کاردانو خرید و با مبادله کاردانو به بیت کوین مقدار بیشتری از بیت کوین را کسب کرد
آربیتراژ اختیار معامله چیست؟
آربیتراژ به استفاده از تفاوت قیمت بین دو بازار را گویند و معامله گرانی که دارای نقدینگی هستند میتوانند از اختیارمعامله هایی که به آخرین روز انقضای خود رسیده اند استفاده کنند و چند درصد پایین تر از قیمت بازار سهام خریداری کرده و در بازار به فروش برسانند.مثلا اگر قیمت سهمی در بازار 2000تومان است وقیمت اختیار معامله آن 300 تومان است و قیمت اعمال هم 1600 تومان است که در مجموع قیمت اختیار معامله و قیمت اعمال 1900تومان خواهد بود در حالی که در بازار 2000تومان معامله میشود حال این 100تومان سود در یک برگه سهم قابل دست یابی است و اگر این برگه سهم به 10هزار برگه سهم برسد سود بدست آمده یک میلیون تومان خواهد بود یعنی با داشتن نقدینگی 20میلیون تومانی در یک روز 5درصد معادل یک میلیون تومان سود بدست میاید .
چرا افراد قراردادهای خود را به آربیتراژ گران میفروشند و خود از سود استفاده نمیکنند؟
کسانی که نقدینگی برای اعمال اختیار معامله خود ندارند و در پی این هستند که از ضرر کلی و از دست رفتن کل پرمیوم پرداختی را مانع شوند از اینرو اقدام به فروش اختیارمعامله خود در آخرین روز انقضای آن با قیمت کمتر از قیمت واقعی خود که به نوعی برای جذب مشتری اقدام به ارزان فروشی اختیارمعامله کرده اند.نکته ای که باید رعایت شود این است که آربیتراژ در قراردادهایی اجرا میشود که درسود باشند و خریداران این قراردادها رغبت به اعمال قراردادها هستند یعنی اگر قرارداد در زیان باشد کسی آنرا اعمال نمیکند .
چرا صادرات آربیتراژ نیست؟
عموما، آربیتراژ زمانی ممکن است؛ که بستر فروش دارایی کاملاً امکان پذیر بوده و نیازی به معرفی یا بازاریابی محصول نباشد؛ بنابراین مواردی از قبیل صادرات کالا، آربیتراژ نیست! تعریف آربیتراژ بر این اساس استوار است، که سود مثبت قطعی در یک سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد. در مقابل، اگر ارزش یک دارایی در بازارهای مختلف مساوی باشد؛ اصطلاحاً تعادل آربیتراژی است.
زمان و مکان در آربیتراژ موثر است؟
آربیتراژ زمانی به وجود خواهد آمد که در دو بازاراز لحاظ بعد زمانی تحویل جنس یا از لحاظ بعد مکانی تحویل جنس ، موثردر اختلاف قیمت یک جنس در دو بازار باشد.یعنی اختلاف مکان بازارها باعث به وجود آمدن قیمت های مختلف در یک شی شده است که فاصله این دو مکان نیز کم است.و اختلاف قیمت بین دو بازار به دلیل بعد زمانی هم در تفاوت تاریخ تحویل جنس است یعنی گویی یک بازار بازار نقدی است و بازار دیگری بازار آتی است که قیمت جنس در بازار آتی گران تر از قیمت در بازار نقدی است ،در این نوع از آربیتراژ هم اختلاف زمان باید کم باشد تا معامله گران رغبت به معامله داشته باشند.
انواع آربیتراژ در ایران
التهابات ارزی یک دهه گذشته: زمانی که اختلاف قیمت ارز دولتی و بازار آزاد افزایش می‌یافت؛ بسیاری از آربیتراژگران (دلالان ارزی) ارز دولتی را خریداری میکردند و در بازار آزاد میفروختند.
اختلاف نرخ ارز بین بازارهای منطقه‌ای: نیز، سود مناسبی را به این دلالان میرساند؛ زیرا تفاوت قیمت بازار تهران و بقیه شهرها با مناطق مرزی داخلی و خارجی، سود بدون خطر و نسبتاً زیادی را برای آن‌ها فراهم می‌نمود. این تفاوت نرخ همواره بین بازار کشورهای همسایه وجود دارد؛ اما آربیتراژ ارز در حالت عادی به سبب اختلاف کم قیمت‌ها، چندان مقرون به صرفه نیست! توجه داشته باشید، که چنین فعالیت‌هایی منجر به خروج ارز و آسیب به نظام اقتصادی کشور میشود و بر اساس قوانین، متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند. امروزه فرصت‌های آربیتراژی بازارهای نقدی، به دلیل گسترش تولید در سراسر جهان، حذف واسطه‌ها و تجارت الکترونیک، بسیار محدود شده و اغلب بازارها در شرایط تعادل قیمتی به سر می‌برند.
آربیتراژ در بازار آتی
بخش عمده‌ای از معاملات آربیتراژی در بستر بازار آتی صورت میپذیرد. در واقع فلسفه اصلی آربیتراژ در بازار آتی، اختلاف قیمتی موجود میان بازار نقد و آتی است! فرآیند انجام معاملات به این صورت است؛ که قیمت یک دارایی مثل سهام یا کالا در بازار آتی به نسبت قیمت جاری آن در بازار نقد بیشتر بوده و فاصله قیمتی به صورتی است، که آربیتراژ این دارایی حاشیه سود مناسبی دارد. در این شرایط معامله‌گر دارایی را در بازار نقد خریداری میکند و هم اندازه آن، یک قرارداد در بازار آتی میفروشد؛ که فاصله میان نرخ خرید و فروش این دارایی، مساوی سود ناخالص او خواهد بود. و نیز در شرایط معکوس که قیمت نقدی بیشتر از قیمت بازار آتی است، سرمایه‌گذاران به طورهم‌زمان اقدام به اتخاذ دو موقعیت معاملاتی خرید و فروش (با موعد تحویل متفاوت) در بازار آتی خواهند کرد؛ یا برای فروش نقدی در آینده نزدیک، صرفاً دارایی مذکور را پیش‌خرید خواهند کرد.
