تفاوت تسویه نقدی و فیزیکی|تسویه فیزیکی اختیار معامله چیست|تسویه نقدی اختیار معاملات چیست؟

خریداراختیارخرید میتواند به یکی از دو روش تسویه فیزیکی یا تسویه نقدی قرارداد خود را اعمال کند .که هردو را باید مورد بررسی قرار داد.

تسویه نقدی و فیزیکی

یک روز قبل از تاریخ سر رسید خریدار اختیارخرید میتواند تا قبل از ساعت 15 گزینه تسویه نقدی را زده و منتظر قبول یا عدم قبول از سوی فروشنده باشد .اگر فروشنده ،تسویه نقدی را قبول کند که هیچ.ولی اگر قبول نکند ،خریدار اختیارخرید باید روز بعد یعنی روز تاریخ سر رسید قرارداد ،تسویه فیزیکی را انتخاب کند.وقرارداد را اعمال کند .نکته ای که باید رعایت کرد این است که خریدار باید قبل از اعمال به میزان دارایی خود توجه کند چرا که تسویه فیزیکی مستلزم این است که خریدار دارای سهام پایه یا پول نقد باشد تا بتواند با خرید سهام از بازار به فروشنده به قیمت اعمال بدهد والا نمیتواند اعمال کند.

انواع تسویه فیزیکی یا نقدی

1) اعمال حد اکثری:در این گزینه خریدار خواهان اعمال نقدی یا فیزیکی همه قرارداد است و باید به اندازه کل قرارداد موجودی اعمال داشته باشد مثلا اگر اندازه قرارداد 10000برگه سهم به قیمت اعمال 1000تومان است ،باید در حساب خود 10میلیون تومان پول برای اعمال موجود باشد یا به اندازه 10هزار برگه سهم قرارداد ،در پرتفوی داشته باشد.

2)اعمال قرارداد مطابق با تعداد درخواست:یعنی خریدار اختیارخرید میتواند به اندازه ای که میخواهد تعدادی از قرارداد اختیارخرید را اعمال کند.که این تعداد در تسویه فیزیکی بیشتر مورد استعمال قرارمیگیرد .چرا که اگر خریدار، موجودی کافی به اندازه کل قرارداد نداشته باشد و نیز تسویه نقدی را فروشنده قبول نکرده باشد،خریدار اقدام به اعمال محدود به اندازه موجودی خود میکند.در تسویه نقدی معقول نیست که کسی از این نوع اعمال قرارداد استفاده کند چرا که در تسویه نقدی موجودی خریدار ملاک نیست .از اینرو معمولا اعمال حداکثری را انتخاب میکنند.

نکات

الف)اگر قرارداد در زیان باشد فقط باید از گزینه تسویه فیزیکی استفاده کنید چرا که مابه التفاوتی موجود نیست که به صورت تسویه نقدی اعمال شود.

ب)گزینه موافقت با تسویه حتی در زیان یا بی تفاوت را فعال کنید تا بتوانید در قراردادهای در زیان خود اعمال داشته باشید.

ج)اگر فروشنده به تعهدات خود عمل نکند علاوه بر جریمه نکول ،باید از مبلغی که به عنوان وجه تضمین نزد کارگزاری گرو گذاشته شده است قرارداد تکمیل شود والا خود کارگزاری باید جبران تعهدات کند.و بعدا از حساب فروشنده کسر کند.

د)اگر سهم پایه در تاریخ سررسید متوقف باشد نیزهمان مراحل قبل انجام میشود و فروشنده باید یا به صورت تسویه نقدی و یا فیزیکی به تعهدات خود عمل کند. و اگر موجودی او برای انجام تعهدات کافی نباشد ،هم باید به میزان دارایی تسویه فیزیکی داشته باشد وهم جریمه نکول را پرداخت کند و هم مقدار باقی مانده را تسویه نقدی انجام دهد.

چگونه از قرارداد اختیار معامله خارج شویم؟

قراردادهای اختیار معامله از دو نوع اختیارخرید و اختیارفروش تشکیل شده است که هر یک از اینها دارای یک حالت خرید و یک حالت فروش است .پس در مجموع میتوان دوحالت برای قراردادهای اختیارمعامله متصور شد .حال سوال این است که پس از ورود در هر یک از این حالت های اختیارمعامله ،چگونه میتوان از این قراردادها خارج شد؟ برای رسیدن به جواب این سوال باید هریک از حالتهای قرارداد اختیارمعامله را جدا گانه بررسی کنیم تا به صورت واضح و مجزا به پاسخ دست یابیم .

1) خرید اختیارخرید یا اختیار فروش

خریدار اختیارخرید کسی است که با پرداخت قیمتی به عنوان پریمیوم ،حق خرید سهام مورد معامله در قرارداد را در تاریخ معین به خود اختصاص داده است .حال باید دید که خریدار اختیار خرید چه حالتهایی را میتواند در پیش روی خود داشته باشد.

الف) اعمال توسط خریدار اختیارخرید:

حالت اولی که خریدار میتواند انتخاب کند این است که تا انتهای تاریخ سر رسید صبر کند و قرارداد خود را اعمال کند. که معمولا خریدارانی اقدام به اعمال حق خود در اختیارخرید میکنند که یا قراردادشان در سود باشد ویا اینکه میخواهند مانع از بین رفتن پریمیوم پرداختی ،با اعمال حق خود شوند.

ب) فروش قرارداد اختیارخرید:

حالت دومی که خریداراختیارخرید میتواند اتخاذ کند این است که قرارداد خرید اختیارخرید را قبل از تاریخ سر رسید بفروشد و سود کسب کند. البته فروش اختیارخرید گاهی نیز به جهت عدم وجود نقدینگی خریدار اختیارخرید است که توانایی اعمال ندارد .از اینرو گاهی یک روز قبل از تاریخ سر رسید ،قرارداد خرید اختیار خرید در سود را با تخفیف به فروش میرساند تا سود و قیمتی که به عنوان پریمیوم پرداخت کرده است از بین نرود .به این حالت آربیتراژ گفته میشود.که موجب سود شخصی خواهد شد که دارای نقدینگی است و این قراردادها را یک روز قبل از تاریخ سر رسید خریداری میکند.

2) فروشنده اختیارخرید یا اختیارفروش

فروشنده اختیارخرید یا اختیارفروش نیز با گرفتن مبلغی به عنوان پریمیوم ،خود را متعهد میکند که در تاریخ سررسید به عنوان فروشنده به تعهد خرید سهام یا فروش سهام به قیمت مشخص پایبند باشد .اما این تنها راه خروج از قرارداد برای فروشنده نیست بلکه فروشنده میتواند با اتخاذ معکوس قرارداد خود از معامله خود خارج شود یعنی اگر 10 حجم از قراردادی را فروخته باشد و پریمیوم دریافت کرده باشد میتواند با خرید 10حجم از همان قرارداد ،از تعهدی که به عنوان فروشنده داده بوده است خارج شود.

خروج از قرارداد اختیار معامله در قالب مثال

فرض کنید اختیارخرید با قیمت اعمال 200تومان به تاریخ سر رسید خود رسیده است و قیمت سهم پایه در 250تومان در حال معامله است.در اینصورت قطعا خریدار اعمال خواهد کرد و در هر سهم 50تومان سود خواهد کرد.ولی اگر قیمت سهم پایه در 190تومان باشد ، قرارداد اختیارخرید در زیان است چرا که اعمال کردن سود آور نیست و نیز مبلغی را به عنوان پریمیوم پرداخت شده است .در این موارد خریداران برای اینکه پریمیوم پرداختی از دست نرود ،قرارداد اختیارمعامله را در زیان اعمال میکنند.یعنی برای اینکه پریمیوم پرداختی را از دست ندهد زیر بار ضرر اندک اعمال اختیارخرید میرود،به امید اینکه این سهم در آینده صعود کرده و به 250تومان برسد و زیان را جبران کند.